Sölvadalur á ljúfu síðdegi.

 

Sölvadalur gengur til suðausturs út úr Eyjafjarðardal við bæinn Gnúpufell. Sagt er að dalurinn dragi nafn sitt af gelti einum sem Helgi magri setti á land við Galthamar ásamt gyltu og fann síðan þremur vetrum síðar í Sölvadal og voru þar þá sjö tugir svína.

Dalurinn er um 25 km langur og nokkuð víður yst.

Hér sér til Eyvindarstaða og Tungnafjalls

 

 

Áður voru átta bæir í byggð í dalnum. Fjórir austan ár og aðrir fjórir vestan ár. Þeir eru nú allir í eyði nema enn býr einn maður á Þormóðsstöðum sem þó hafði verið í eyði árum saman.

Bæir að austan frá norðri. Björk, Finnastaðir norðan Illagils og síðan Kerhóll og Ánastaðir innst.

Að vestan voru í þessari röð. Seljahlíð, Eyvindarstaðir, Draflastaðir og Þormóðsstaðir.

Hér sér austur til Ánastaða austan Núpár sem rennur í gilinu sem sést á miðri myndinni.

                                                                               

Fyrir rúmlega 10 árum síðan féll ógurleg skriða rétt sunnan Þormóðsstaða sem er innsti bær að vestan. Skriðan átti upptök sín við eða í gamla vegarsstæðinu upp á Hólafjall og steyptist niður rétt sunnan bæjarins og fór yfir Núpána og stíflaði hana um tíma. Um 1950 féllu miklar skriður í dalnum aðeins norðar og mátti þá litlu muna að næsti bær Draflastaðir færu í þá skriðu en hún féll sitt hvoru megin við íbúðarhúsið.

Hér má sjá upptakasvæðið sem er greinilegt enn.

 

 

Útsýni norður Sölvadal. Næst eru útihúsin að Draflastöðum og lengra sér til Eyvindarstaða þar sem lengst var búið hefðbundnum búskap sem lagðist af fyrir nokkrum árum. Jörðin Eyvindarstaðir er þó nýtt þó ekki sé þar föst búseta í dag.

 

 

 

 

Aldrei var rafmagn frá landsveitum lagt í Sölvadal. Heimamenn komu sér upp heimarafstöðvum sem voru hin mesta meistarasmíð.

Hér má sjá heimarafstöðvarstæði Eyvindarstaða en oft mátti bóndinn berjast við válind veður og hættulegar aðstæður þegar bilerí varð í rafstöðinni og þá oftast þegar aðstæður voru verulega slæmar vegna veðurs og ísa.

 

 

 

 

Brú yfir Illagil rétt norðan Kerhóls. Ekki þekki ég til þessar brúar eða hvernig hún er til komin en hún er sannarlega ekki í alfaraleið þarna austan Núpár.

 

 

 

 

 

 

 

Seljahlíð var ysti bær að vestan. Íbúðarhúsið stendur enn og það síðasta var braggi af skemmtilegri gerð. Bærinn stendur rétt við veginn inn dalinn og auðvelt að kíkja þar við og fá tilfinningu fyrir lífi fólks í dölum upp á fyrri hluta síðustu aldar.

 

 

 

 

Aðeins meira af Seljahlíð. Bakvið þokuna í norðrinu er Kerling, hæsta fjall í byggð á Norðurlandi, 1538 metrar að hæð. Kerlingin er auðveld uppgöngu fyrir vana og best er að fara frá Finnastöðum.

 

 

 

 

Útsýni niður til Eyjafjarðardals við dalsmynni Sölvadals. Dalurinn væri ætíð harðbýll og hættulegur einkum vegna skriðufalla. Lýsing Eyjafjarðar segir að 9 bæir hafi verið þegar mest var en ég finn ekki nema 8 ár korti. Miklar skriður féllu að austanverðu árið 1934 og hjá Björk féll mikið skriða 1866. Snjóflóð drap fé á Draflastöðum 1877 og áður eru nefnd skriðuföll um 1950.  Ægilegt snjóflóð féll á Ánastaði 1871 og var það um 540 faðma breitt. Það braut hús, banaði fé en mannbjörg varð með naumindum.                        Allir bæir austan Núpár voru komnir í eyði um og fyrir 1930 og sá síðasti að vestan bíður þess að síðasti ábúandi hverfi á braut.